کد مطلب:313965 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:177
ادب حضرت ابوالفضل العباس در دوران کودکی
یكی از فضایل والای انسانی و اسلامی، رعایت ادب است. ادب در برابر بزرگان و مقدسات و در همه ی موارد زندگی، زینت اخلاق بوده و از عوامل و اركان مهم شخصیت معنوی انسان است.
امیرمؤمنان علی علیه السلام ضمن سفارش به فرزندش امام حسن علیه السلام در فراگیری ادب، فرمود:
یا بنی! الأدب لقاح العقل، و ذكاء القلب و عنوان الفضل؛
پسرم، ادب؛ مایه ی بارور شدن و عقل و بیداری قلب و سرلوحه ی فضل و بزرگواری است. نیز فرمود:
من أخر عدم أدبه، لم یقدمه كثافة حسبه؛
كسی كه بی ادبی، او را عقب انداخت، عظمت و كثرت فامیل، او را به جلو نخواهد انداخت. [1] .
[ صفحه 312]
نیز فرمود:
لا میراث كالأدب؛
هیچ ارثی ارزشمندتر از ادب نیست. [2] .
بر همین اساس حضرت علی علیه السلام فرزندانش را به خوبی تربیت كرد، و آنها از باادبترین افراد جامعه ی خود بودند. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام از همین مكتب درخشان، درس ادب آموخته بود، كه از ویژگیهای زندگی سراسر درخشان وی ادب او در همه ی دورانهای زندگیش از كودكی تا آخر عمر بود. در این زمینه شما را به چند نمونه ی زیر جلب می كنیم:
1. روایت شده: حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام بدون اجازه در كنار امام حسین علیه السلام نمی نشست، و اگر پس از اجازه می نشست، مانند عبد خاضع دوزانو در برابر مولایش می نشست. [3] .
2. روایت شده: در طول 34 سال عمر حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام آن بزرگوار هرگز به برادرش امام حسین علیه السلام برادر خطاب نكرد، بلكه با تعبیراتی مانند: سیدی، مولای، یابن رسول الله، آقای من، سرور من، ای پسر رسول خدا؛ آن حضرت را صدا می زد، جز در آخرین ساعت عمر، در آستانه ی شهادت، كه صدا زد: «برادر، برادرت را دریاب!». این تعبیر نیز یك نوع ادب بود، زیرا بیانگر آن بود كه برادرت رسم برادری را با بهترین وجه ادا كرد، اكنون تو نیز ای برادر، با مهر برادری به من بنگر!
در كتاب مستطرف الأحادیث آمده است: روزی امام حسین علیه السلام در مسجد آب خواست. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام كه در آن هنگام كودك بود، بی آنكه به كسی بگوید با شتاب از مسجد بیرون آمد. پس از چند لحظه دیدند، ظرفی را پر از آب كرده و با احترام خاصی ظرف آب را به برادرش امام حسین علیه السلام تقدیم می كند.
[ صفحه 313]
روز دیگر، خوشه ی انگوری را به او دادند. او با اینكه كودك بود، با شتاب از خانه بیرون آمد، پرسیدند: كجا می روی؟ فرمود: «می خواهم این انگور را برای مولایم حسین علیه السلام ببرم». [4] .
در همان خردسالی حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام حضرت امام علی علیه السلام توجه خاصی به ادب وی داشت و او را به تلاشها و كارهای مهم و سخت مانند كشاورزی، تقویت روح و جسم، تیراندازی و شمشیرزنی و سایر فضایل اخلاقی، تعلیم و عادت بود. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام گاهی در كنار پدر مشغول كشاورزی و باغداری در نخلستانها بود و زمانی احادیث و برنامه های اسلام را در مسجد به دیگران می آموخت و به تهیدستان و بینوایان كمك می كرد. او به برادران و خواهرانش احترام شایان می نمود و دوش به دوش آنان در بالا بردن سطح فرهنگ مردم می كوشید و در یك كلام، بازوی پرتوان پدر و چشم نافذ اسلام و مطیع برادرانش امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بود. سخن حضرت علی علیه السلام در زبان، سیمای حضرت امام حسن علیه السلام در چهره، و خون حضرت امام حسین علیه السلام را در رگها داشت. [5] .
دوستی خاندان اهل بیت علیهم السلام واجب است «قل لا اسئلكم علیه أجرا الا المودة فی القربی» [6] .
امیرمؤمنان علی علیه السلام ضمن سفارش به فرزندش امام حسن علیه السلام در فراگیری ادب، فرمود:
یا بنی! الأدب لقاح العقل، و ذكاء القلب و عنوان الفضل؛
پسرم، ادب؛ مایه ی بارور شدن و عقل و بیداری قلب و سرلوحه ی فضل و بزرگواری است. نیز فرمود:
من أخر عدم أدبه، لم یقدمه كثافة حسبه؛
كسی كه بی ادبی، او را عقب انداخت، عظمت و كثرت فامیل، او را به جلو نخواهد انداخت. [1] .
[ صفحه 312]
نیز فرمود:
لا میراث كالأدب؛
هیچ ارثی ارزشمندتر از ادب نیست. [2] .
بر همین اساس حضرت علی علیه السلام فرزندانش را به خوبی تربیت كرد، و آنها از باادبترین افراد جامعه ی خود بودند. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام از همین مكتب درخشان، درس ادب آموخته بود، كه از ویژگیهای زندگی سراسر درخشان وی ادب او در همه ی دورانهای زندگیش از كودكی تا آخر عمر بود. در این زمینه شما را به چند نمونه ی زیر جلب می كنیم:
1. روایت شده: حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام بدون اجازه در كنار امام حسین علیه السلام نمی نشست، و اگر پس از اجازه می نشست، مانند عبد خاضع دوزانو در برابر مولایش می نشست. [3] .
2. روایت شده: در طول 34 سال عمر حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام آن بزرگوار هرگز به برادرش امام حسین علیه السلام برادر خطاب نكرد، بلكه با تعبیراتی مانند: سیدی، مولای، یابن رسول الله، آقای من، سرور من، ای پسر رسول خدا؛ آن حضرت را صدا می زد، جز در آخرین ساعت عمر، در آستانه ی شهادت، كه صدا زد: «برادر، برادرت را دریاب!». این تعبیر نیز یك نوع ادب بود، زیرا بیانگر آن بود كه برادرت رسم برادری را با بهترین وجه ادا كرد، اكنون تو نیز ای برادر، با مهر برادری به من بنگر!
در كتاب مستطرف الأحادیث آمده است: روزی امام حسین علیه السلام در مسجد آب خواست. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام كه در آن هنگام كودك بود، بی آنكه به كسی بگوید با شتاب از مسجد بیرون آمد. پس از چند لحظه دیدند، ظرفی را پر از آب كرده و با احترام خاصی ظرف آب را به برادرش امام حسین علیه السلام تقدیم می كند.
[ صفحه 313]
روز دیگر، خوشه ی انگوری را به او دادند. او با اینكه كودك بود، با شتاب از خانه بیرون آمد، پرسیدند: كجا می روی؟ فرمود: «می خواهم این انگور را برای مولایم حسین علیه السلام ببرم». [4] .
در همان خردسالی حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام حضرت امام علی علیه السلام توجه خاصی به ادب وی داشت و او را به تلاشها و كارهای مهم و سخت مانند كشاورزی، تقویت روح و جسم، تیراندازی و شمشیرزنی و سایر فضایل اخلاقی، تعلیم و عادت بود. حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام گاهی در كنار پدر مشغول كشاورزی و باغداری در نخلستانها بود و زمانی احادیث و برنامه های اسلام را در مسجد به دیگران می آموخت و به تهیدستان و بینوایان كمك می كرد. او به برادران و خواهرانش احترام شایان می نمود و دوش به دوش آنان در بالا بردن سطح فرهنگ مردم می كوشید و در یك كلام، بازوی پرتوان پدر و چشم نافذ اسلام و مطیع برادرانش امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بود. سخن حضرت علی علیه السلام در زبان، سیمای حضرت امام حسن علیه السلام در چهره، و خون حضرت امام حسین علیه السلام را در رگها داشت. [5] .
دوستی خاندان اهل بیت علیهم السلام واجب است «قل لا اسئلكم علیه أجرا الا المودة فی القربی» [6] .
[1] غرر الحكم: كلمه ي 513.
[2] نهج البلاغه، حكمت 51.
[3] معاني السبطين: ج 1، ص 443.
[4] شخصيت ابوالفضل العباس عليه السلام از: عطايي خراساني، ص 116 و 117.
[5] اقتباس از پرچمدار نينوا، تحليلي از زندگاني حضرت عباس عليه السلام، اثر دانشمند محترم نويسنده ي دردآشنا و دلسوز، مروج مكتب قرآن و اهل بيت عليهم السلام آقاي حاج شيخ محمد محمدي اشتهاردي.
[6] سوره ي شوري، آيه 23.